
Όνομα και ρίζες
Τα Γδόχια βρίσκονται στο δυτικότερο μέρος του Δήμου και συνορεύει με το Δήμο Βιάννου του Νομού Ηρακλείου.
Από την έδρα του Δήμου, την Ιεράπετρα, απέχει 23 χιλιόμετρα και από τη θάλασσα 3,5 χιλιόμετρα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 241 μέτρα και αποτελείται από τρεις συνοικίες, τα «Δασκαλιανά», τα «Παπαδιανά», τα «Κάτω Γδόχια», καθώς και από τον παράκτιο συνοικισμό «Βάτος». Δυτικότερα του συνοικισμού «Βάτος», υπάρχει ο γραφικός όρμος, μικρός οικισμός «Καλικοβρέχτης».
Τα ευρήματα και το προσωνύμιο του οικισμού συνδυάζονται ίσως και με την παράδοση, που φέρει, τον Βάττο, εγγονό του Βασιλιά της Οάξου να διαπεραιώνεται στα απέναντι αφρικανικά παράλια, όπου ίδρυσε την Κυρήνη.
Το όνομα της τοπικής κοινότητας κατά μια εκδοχή είναι αρχαϊκό ("Εκδόχια") και διασώθηκε, όπως και άλλα, τυπικά και φθογγικά αλώβητο (Κρητ. Χρον. Ι΄400). Προέρχεται από το αντίστοιχο ρήμα, το "εκδέχομαι" και αποδίδεται στο ότι λόγω της θέσης του, το χωριό "εκδέχεται καιρικά φαινόμενα, π.χ βροχή".
Στο μέσο της διαδρομής Γδόχια-Βάτος και στη θέση «Στάβλος» υπάρχει προμινωικός οικισμός. Ο οικισμός δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί από την Πολιτεία. (ΥΠ.ΠΟ./ ΑΡΧΑΙΟΤ./ΑΤ./ Φ.24/3666/134/11.8.1979 Φ.Ε.Κ. τ.Β' 1068 134/21.11.1979).
Στο περιοδικό ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΑ (Ε. Πλατάκη) αναφέρεται, ότι "...εκτός από 15 χωριά της περιοχής αποτυπώνεται και απομονωμένη φάρμα, τα Γδόχια, με αρχαίο όνομα M.AbBOCH στο μεγάλο ανέκδοτο χάρτη του Francesco Basilicata που εικονίζεται στο 50 φύλλο του έργου του, 'Έκθεσις περί του βασιλείου της Κρήτης", Candia, έτους 1629.
Η Κοινότητα Γδοχίων εμφανίζεται, σε τούρκικο έγγραφο του τέλους του XVII αιώνα (Βλ. Ν.Σταυρινίδη, Μεταφράσεις τούρκικων εγγράφων, τ. Β' σελ. 342, Στέργιος Σπανάκης (Κρητικές Εικόνες τ.49, Απρίλης '85, σελ. 59).
Στις απογραφές του 1677 και του 1834 ο οικισμός δεν εμφανίζεται.
Το 1875 ο υποπρόξενος της Ρωσσίας στο Ηράκλειο, Ι. Μιτσοτάκης, απέγραψε τον πληθυσμό της Ανατολικής Κρήτης. Την Επαρχία Ρίζου / Αρκαδίας απέγραψε με τον απογραφέα Εμμανουήλ Χατζή Αναγνωστάκη της Επάνω Σύμης. Στην απογραφή αυτή εμφανίζεται για πρώτη φορά χωρίς κατοίκους η Μύρτος, ως οικισμός της Ιεράπετρος. Όχι όμως και τα Γδόχια.
Η μοναδική ολοκληρωμένη επίσημη απογραφή της Κρήτης έγινε το 1881.
Σ’ αυτήν και στην Επαρχία Βιάννου – Ρίζου (όπου είχαν απογραφεί 5986 Χριστιανοί και 786 Μωαμεθανοί) εμφανίζεται για πρώτη φορά ο Δήμος Μουρνιών και τα Γδόχια για πρώτη φορά με 296 Χριστιανούς κατοίκους (165 άνδρες και 131 γυναίκες και με αμιγή χριστιανικό πληθυσμό) και την αναφορά, ότι υπάγονται στο Δήμο Μουρνιών του Νομού Λασιθίου, όπου, ως οικισμός καταγράφεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Κρητικής Πολιτείας ότι εντάσσεται στις 18.12.1901, ως οικισμός. Ενωρίτερα σε ανεπίσημη απογραφή εμφανίζεται να έχει πληθυσμό 159 αρρένων και 164 θηλέων. Ο Δήμος είχε απογραφεί, ότι αποτελείται από 8 χωριά με άρρενα πληθυσμό 1111 κατοίκους και θήλυ 1102 κατοίκους.
Με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Μουρνιών
Με το ΦΕΚ 121Α - 18/06/1927 ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Μουρνιών και προσαρτάται στην κοινότητα Μύρτου
Με το ΦΕΚ 159Α - 16/05/1932 ο οικισμός αποσπάται από την επαρχία Βιάννου του νομού Λασιθίου και υπάγεται στην επαρχία Ιεράπετρας του νομού Λασιθίου
Με το ΦΕΚ 390Α - 16/12/1933 ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Μύρτου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Γδοχίων
Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Γδοχίων και προσαρτάται στο δήμο Ιεραπέτρας